Osnovne komponente životinjske ćelije(organele)

Osnovni dijelovi životinjske ćelije

   Ćelijska membrana(ćelijska opna)

Obavija ćeliju i odvaja je od okolnih ćelija.Kroz ćelijsku opnu se obavlja razmjena tvari,ulaze u ćeliju potrebne tvari i iz nje se izbacuju nepotrebne i štetne tvari.Ćelijska membrana je polupropusna,što znači da neke tvari propušta,a neke ne.

   Citoplazma(ćelijska plazma)

Citoplazma je polutekuća,prozirna tvar koja ispunjava unutrašnjost svake ćelije.U citoplazmi su brojne organele.Tu se odvijaju složeni procesi neophodni za život ćelije.

Jedro(jezgro)

Jedro je osnovni dio ćelije.Obavijeno je jedrovom opnom koja ga razdvaja od citoplazme.Jedrova opna sadrži pore,preko kojih se vrši razmjena tvari između jedra i citoplazme.Jedro upravlja i kontrolira sve procese u ćeliji.U njemu su tjelašca-hromosomi građeni od nukleinskih kiselina važnih za prenos osobina sa roditelja na potomke.

Ostale organele

Endoplazmatska mrežica(endoplazmatski retikulum)

Endoplazmatska mrežica(retikulum) je mreža kanalića u citoplazmi.Ovi kanalići protežu se kroz citoplazmu od jedra do membrane.Na mrežici su smješteni ribosomi.

Ribosomi

Ribosomi su sitna okruglasta tjelašca koja mogu biti vezana za membranu endoplazmatske mrežice ili biti slobodni u citoplazmi.Osnovna uloga  im je izgradnja  bjelančevina.Ove bjelančevine grade stanicu i upravljaju procesima u njoj.

Mitohondriji

Mitohondriji su ovalne ili loptaste organele u kojima se pomoću kisika razgrađuju hranljive tvari(ćelijsko disanje).Pri tome se oslobađa energija potrebna ćeliji za životne procese.

Lizosomi

U lizosomima se nalaze enzimi koji razgrađuju hranu koju je ćelija uzela.Njihova uloga je "probava"hrane.

Golđijevo tijelo

Golđijevo tijelo je skup membrana u kojima se spremaju tvari koje proizvodi ćelija.Te tvari se u Golđijevom tijelu "upakuju" u spljoštene vrećice koje putuju do ćelijske opne i izbacuju svoj sadržaj iz ćelije.Zato kažemo da je osnovna uloga Golđijevog tijela-proces izlučivanja.

Centrosomi

Centrosomi su organele koje nalazimo u ćelijama životinja,hljiva i algi.Tokom diobe ćelije ova organela se podijeli na dva centrosoma,koji putuju na suprotne polove ćelija.Tada proizvode niti diobnog vretena i sudjeluju u diobi ćelije.

Treplje

Treplje su karakteristične za životinjske ćelije.To su kratki izraštaji koji se mogu pomicati naprijed-natrag.Njihova uloga je uglavnom kretanje,ali sudjeluju i u ishrani.Nemaju ih sve životinjske ćelije.

Bič

Bič je dugački izraštaj koji služi za kretanje ćelije.Bičevi su prisutni kod bakterija,nekih praživotinja ili spermatozoida životinja.

Razlike između biljne i životinjske ćelije

Sličnosti i razlike:a)biljna ćelija ,b)životinjska ćelija

ZAJEDNIČKE KOMPONENTE:

• Ćelijska membrana
• Citoplazma
• Jedro
• Mitohondriji
• Golđijevo tijelo

SAMO ŽIVOTINJSKA ĆELIJA

• Centrosomi(alge i gljive)
• Treplje
• Bičevi
• Neurofibrili
• Miofibrili

SAMO BILJNA ĆELIJA

• Ćelijski zid
• Vakuola
• Hloroplasti

Oblik i veličina životinjskih ćelija su različiti.Prosječna veličina životinjske ćelije je 5-100 mikrona.Ćelije amebe i leukocita imaju nestalan oblik.Većina ćelija,ipak,ima stalan,karakterističan oblik.On može biti vretenast,zvjezdast,cilindričan,višeugaoni,itd.

Njemački botaničar Šlajden i zoolog Švan smatraju se osnivačima ćelijske teorije.Na osnovu dotadašnjih rezultata izlučivanja ćelije,dali su osnovne postavke ćelijske teorije:

1. Svi organizmi su građeni od ćelija.
2. Ćelije biljaka i životinja sadrže jedro.
3. Ćelije biljaka i životinja su istovjetene  ili homologne-imaju jednaku građu i porijeklo,ali mogu imati različite uloge.
4. Svaka ćelija nastaje od predhodne ćelije.

Iz ovoga zaključujemo da je ćelija osnovna jedinica života.U njoj se obavljaju sve funkcije važne za život.